Een kijkje bij Kibi's Academy

Op het Mechelseplein in Antwerpen ontmoet ik Yves Kibi Puati Nelen, vaak terug te vinden op vele podia als host en performer, maar ook naast podia als organisator. Samen met Cleo Klapholz is hij oprichter van het poëziecollectief Proza-K, en enkele jaren geleden richtte hij Kibi’s Academy op - een platform waar dichters, slam poets, rappers en andere woordkunstenaars hun talenten kunnen ontwikkelen en aan een publiek tonen. Tijdens ons gesprek hadden we het over jongeren richting hun eigen stem loodsen, vriendschappen die uit poëzie ontstaan, en het Antwerps Kampioenschap Haiku. 

Door Lora De Baeremaeker

“Het mooiste is jongeren praktisch en speels laten ervaren wat taal met hen kan doen. Niet door iets op te leggen, maar door hun eigen stem te versterken”

Hoe doet Kibi’s Academy aan literair organiseren?

Voor mij draait literair organiseren om jongeren een plek te geven waar ze zich via taal kunnen uitdrukken. We creëren ruimtes waarin ze proza en poëzie kunnen ontdekken als een manier om hun leefwereld te verwoorden, om trauma’s te verwerken of om gewoon te vertellen wat hen bezighoudt. Via onze open mics, zoals de Orde der Dichters, bieden we hen de kans om op een laagdrempelige manier het podium op te stappen. Iedereen is welkom, maar we richten ons vooral op jongeren, omdat we merken dat zij vaak veel te vertellen hebben – alleen missen ze soms de juiste tools.

Daarnaast trekken we naar scholen en organisaties om workshops te geven. Ik vind dat eigenlijk het mooiste onderdeel: jongeren praktisch en speels laten ervaren wat taal met hen kan doen. Alles wat ze schrijven, komt vanuit hun eigen leefwereld — ik leg hen niets op. Zo worden ze niet alleen taalvaardiger, maar ook zelfverzekerder in hun eigen stem. Zeker nu taalcompetenties onder druk staan, is dat ongelooflijk belangrijk.

Verder organiseren we ook grotere trajecten, zoals het Antwerps en Belgisch Kampioenschap Slam Poetry, en binnenkort zelfs het eerste Antwerps Kampioenschap Haiku. Op die manier kunnen jongeren doorgroeien: van een eerste podiumervaring naar wedstrijden op provinciaal of zelfs nationaal niveau.

"Kibi’s Academy is geboren uit noodzaak én liefde: noodzaak om duidelijkheid te scheppen, liefde voor taal, jongeren en creativiteit."

Hoe is Kibi’s Academy ontstaan?

Dat is een proces van jaren geweest, vol metamorfoses en toevalligheden. Oorspronkelijk ben ik samen met Cleo Klapholz begonnen bij de organisatie Proza-K. We waren toen ook samen stadsdichter van Antwerpen. Proza-K deed heel veel: workshops, open mics, het Antwerps Kampioenschap Slam Poetry... Maar op den duur werd het te breed. Mensen zagen door het bos de bomen niet meer: als ze ons wilden inhuren, kregen ze dan workshops? Een optreden? Een volledig collectief? Dat werd verwarrend. We hebben toen beslist om het workshop- en podiumgedeelte af te splitsen in een aparte organisatie: zo is Kibi’s Academy ontstaan. Een plek waar alles wat we rond taal en jongeren deden een duidelijke focus kreeg.

Maar eerlijk, de wortels gaan nog dieper. Ik heb vijftien jaar lang psytrance-evenementen georganiseerd – daar heb ik geleerd hoe je een event op poten zet. Daarnaast hebben Cleo en ik allebei veel toneelervaring: improvisatie, taalgevoel, snel kunnen schakelen. Al die ervaringen hebben zich samengebald in wat nu Kibi’s Academy is. Je kan zeggen dat het ontstaan is uit noodzaak én uit liefde: noodzaak om duidelijkheid te scheppen, liefde voor taal, jongeren en creativiteit. En vandaag groeit het nog elke dag verder.

"Poëzie is voor ons geen doel op zich, maar een brug om echte verbinding te maken."

Waar ben je het meest trots op?

Dat is echt moeilijk om op één iets te plakken, maar als ik dan toch moet kiezen... Dan ben ik het meest trots op de community die we aan het opbouwen zijn. Wat ik daar geleerd heb, is ongelofelijk. Hoe je moet samenwerken, waar je eigen valkuilen en blinde vlekken liggen, maar ook die van anderen. We hebben mensen leren kennen die we anders nooit zouden zijn tegengekomen. Dat verrijkt je perspectief, niet alleen op de maatschappij, maar ook op jezelf. Het doet je stilstaan bij vragen als: 'Waarom doe ik wat ik doe?'

Orde der Dichters

Door die bredere kring ontstaan ook weer nieuwe kansen. Je netwerk wordt groter, mensen geven elkaar tips, advies, opportuniteiten. Iedereen bouwt aan elkaar, en wij gebruiken poëzie als brug om die verbinding te maken. Maar het gaat veel verder dan dat. We komen ook naar elkaars verjaardagsfeestjes, helpen elkaar in de keuken als we evenementen organiseren - wat we daar samen aan vriendschappen hebben opgebouwd, dat overstijgt echt alles, dat zijn banden die je niet zomaar kwijtgeraakt. Want gedichten kunnen verdwijnen. Er kan een brand zijn in een bibliotheek of een crash waardoor alles verloren gaat. Maar die vriendschappen, die blijven. En dat, denk ik, is uiteindelijk waar ik het allermeest trots op ben: dat we via literatuur iets hebben opgebouwd dat zoveel dieper gaat.

Wat brengt de toekomst voor Kibi’s Academy?

Heel veel! We zijn altijd enorm hongerig naar nieuwe projecten. Wat zeker op de planning staat, is het verder institutionaliseren van het Antwerps Kampioenschap Slam Poetry. Ik wil echt dat dit een vaste waarde wordt in Antwerpen. Daarom willen we nauwer gaan samenwerken met educatieve organisaties: middelbare scholen, opleidingscentra, maar ook politieke en maatschappelijke spelers. De gesprekken daarvoor lopen al, en ook met de pers hebben we ondertussen een mooie band opgebouwd.

Daarnaast zijn we volop bezig met een nieuw project rond spoken word binnen Zuiderzinnen. Vorig jaar hebben we al een apart podium gehad voor spoken word artiesten, en dit jaar willen we dat nog sterker uitbouwen. En dan is er ook een gloednieuw initiatief: een eigen festival in Spoor Oost, samen met een aantal gelijkgestemde vrienden. In dat terrein in Borgerhout zit veel potentieel, en wij willen dat vergroenen, nieuw leven inblazen. Vanaf 18 juli organiseren we daar op vrijdagen, zaterdagen en zondagen allerlei activiteiten: van poëzie en slam poetry op vrijdag, tot muziekoptredens en yoga op zondag. Ook enkele voorrondes van het Antwerps Kampioenschap zullen daar plaatsvinden. Het idee is om jongeren uit de buurt te betrekken. Na drie maanden werken willen we eind september een festival organiseren, mét een eigen bundel geschreven door en voor de buurt.

Wat is je meest recente literaire ontdekking?

De laatste bundel van onze nieuwe Stadsdichter, Esohe Weyden: Richtingloos Navigeren. Zij laat met eenvoudige maar rake taal zien dat zoeken ook krachtig kan zijn. Haar poëzie voelt eerlijk en dichtbij, alsof ze rechtstreeks met je praat. Dat is exact wat wij bij Kibi’s Academy jongeren proberen mee te geven: je hoeft niet alles zeker te weten om je stem te laten horen.

Volg Kibi’s Academy op Instagram