Wanneer ik op bezoek ga bij het Poëziecentrum, is de nieuwe directeur, Dave Van Robays, bijna twee maanden aan het werk. Hij geeft me een rondleiding in ‘t Toreken, het prachtige Middeleeuwse gebouw op de Vrijdagmarkt in Gent waarin het Poëziecentrum verblijft. Uiteindelijk zoeken we de stilte van de zolder op, waar de kersverse directeur met veel plezier vertelt over de plannen die hij heeft voor het grootste kennis- en expertisecentrum voor poëzie in Vlaanderen en Nederland. We hebben het over het vervagen van grenzen, en de heropleving van poëzie.
Poëzie is helemaal niet stoffig en versleten, het is overal, en het groeit inspirerende kanten uit
Hoe doet Poëziecentrum aan literair organiseren?
Poëziecentrum focust zich op het brengen van poëzie tot bij het publiek. Dat is de kernopdracht van onze werking. In een tijd waarin poëzie meer betekent dan bundels en voordrachten, betekent deze focus dat we meer gaan kijken naar een bredere invulling van poëzie, waaronder ook spoken word, performance, podcasts, … terug te brengen zijn. Het orale van poëzie is enorm belangrijk, en net daar wordt vaak iets minder aandacht aan besteed. We merken dat door net daar aandacht aan te besteden, we poëzie weer nieuw leven in kunnen blazen. Wat nu steeds meer aan het gebeuren is, naar mijn gevoel. Poëzie is helemaal niet stoffig en versleten, het is overal, en het groeit inspirerende kanten uit.
Op dit moment is het voor Poëziecentrum vooral belangrijk om te kijken hoe we ons tegenover die nieuwe invulling gaan oriënteren. De werking van Poëziecentrum is voortgekomen uit de Poëziekrant, die sinds 1975 bestaat. Daaruit ontwikkelde zich een documentatie- en expertisecentrum, en ondertussen hebben we niet alleen een krant, maar ook een winkel, een uitgeverij, en een bibliotheek met een enorm interessant archief. Daarnaast bezielen we ook projecten zoals de Poëzieweek, de Poëziesterren, en de Gouden Poëziemedaille. Dit zijn allemaal vaste waarden in onze werking, en we zijn volop aan het onderzoeken hoe we die mee kunnen laten groeien met de tijd.
We gaan steeds meer op zoek naar de grenzen van poëzie, en hoe we die kunnen vervagen
Hoe verloopt dat onderzoek?
We zijn steeds op zoek naar een balans tussen klassieke invulling van poëzie en een plek creëren voor nieuwe vormen. Die balans zoeken we bijvoorbeeld ook in onze uitgeverij. Daar proberen we vooral in te zetten op de lacunes in de poëziemarkt. We zoeken een balans tussen debutanten en dichters van een oudere generatie die niet direct bij de grote uitgeverijen kunnen aankloppen. We willen op die manier zoveel mogelijk dichters een kans geven. Dat doen we ook door deel te nemen aan Europese projecten zoals Versopolis en ArtACT, waardoor we Vlaamse dichters over de grens kunnen sturen, en ook internationaal nieuwe poëzie leren kennen.
Is het voor jullie belangrijk om een brede definitie van poëzie te hanteren?
Ook spoken word, zines, slam poetry, performance, installaties, … zijn poëzie. Er zit meer in poëzie dan de klassieke bundels. We gaan steeds meer op zoek naar waar die grenzen liggen, en hoe we die kunnen vervagen. Dit betekent niet dat de klassieke bundel moet verdwijnen; integendeel, het blijft een geliefd en waardevol medium voor veel mensen. Echter, we merken dat er nood is aan ruimte voor diversiteit en experimentatie binnen het poëtische landschap.
Hoe ben jij bij het Poëziecentrum terechtgekomen?
Het was vooral een heel persoonlijk verhaal dat me deed besluiten om mijn vorige positie achter me te laten. Ik voelde dat ik daar weg moest, en toen ik in februari de vacature bij het Poëziecentrum zag, leek het alsof de puzzelstukjes op hun plek vielen. Mijn achtergrond ligt in de podiumkunsten, en ik ben ook opgeleid als Germanist, dus literatuur is altijd mijn passie geweest. Het Poëziecentrum sprak me daarom ook enorm aan, voor mij was het altijd vanzelfsprekend om ruimte te geven aan woordkunst. Toen ik die vacature zag, besloot ik direct te solliciteren, met de hoop om mijn passie voor literatuur te kunnen omzetten in een nieuwe professionele uitdaging.
Er is nood aan ruimte voor diversiteit en experimentatie binnen het poëtische landschap
Je bent ook dramaturg geweest, doe jij nog aan literair creëren?
Dat is vrij snel gestopt van zodra ik voltijds begon te werken. Ik had het graag willen blijven doen, want ik heb dat altijd met heel veel plezier gedaan, maar het werd al snel duidelijk dat het niet haalbaar was om dit te combineren met mijn professionele verplichtingen. Hierdoor zijn mijn eigen creatieve inspanningen langzaam maar zeker naar de achtergrond verschoven.
Maar ik neem aan dat je wel aan literair consumeren doet?
Absoluut, en door mijn nieuwe functie als directeur bij het Poëziecentrum ben ik me veel meer gaan verdiepen in poëzie dan voorheen. Voorheen las ik niet elke week een dichtbundel, maar nu is dat juist een integraal onderdeel geworden van mijn dagelijkse routine. Ik lees zelfs meerdere bundels per week, en vaak gebeurt dit ook op een professionele manier, met redigeerwerk en het doornemen van teksten voor publicatie. Dat heeft er dan ook wel voor gezorgd dat mijn leesgedrag volledig veranderd is; waar ik voorheen romans verslond, ben ik nu al meer dan een maand bezig met het doorgronden van één enkel boek. Mijn boekenkast blijft zich dan ook opstapelen met boeken die nog niet gelezen zijn.
Wat is je meest recente literaire ontdekking?
Afgelopen zomer heb ik iets heel bijzonders ontdekt: een eigen uitgave van de getalenteerde muzikant Jim White. Hij heeft maar één boek uitgegeven: Incidental Contact. Het is autofictie, en enorm fascinerend. Op het gebied van poëzie heeft het werk van Johanna Pas mij volledig gegrepen. Haar bundel De Onverwachteling* kwam op mijn pad toen ze net was overleden, en het was een ervaring van ongelofelijke klasse en schoonheid. Dat werk heeft me diep ontroerd. Het heeft me enorm trots gemaakt dat we dit prachtige werk bij het Poëziecentrum hebben kunnen uitgeven.
Meer poëzie, in al haar vormen? Surf snel naar de website van het Poëziecentrum.